۵ درصد اعتبارات بیمه‌های پایه به پیشگیری اختصاص یافت کانون‌های بیابانی خراسان رضوی یکی از منشأ‌های اصلی آلودگی هوا | مهار قطره‌چکانی بیابان‌زدایی روایت نسلی که نشان داده‌اند برای آنچه دوست دارند، از همه تعلقاتشان می‌گذرند | حکایت من و وطن دستگیری شبانه باند موبایل‌قاپی | با دستگیری متهمان؛ قول مردانه پلیس مشهد ۳ ساعته عملی شد ماجرای کیف‌زنی از بانوان در اتوبوس‌های شهری! جنایت خونین در خانه سبز تصادف مرگبار پراید و سمند در اصفهان هفت مصدوم و یک کشته برجای گذاشت ماجرای تیراندازی در اطراف دانشگاه سوهانک تهران چیست؟ کارگروه اضطرار کاهش آلودگی هوا هشدار خودمراقبتی برای شهروندان مشهد را تمدید کرد (۷ آبان ۱۴۰۴) | ادامه ممنوعیت هرگونه فعالیت ورزشی در فضای روباز پیش‌بینی هواشناسی تا فروردین ۱۴۰۵ | زمستانی کم‌برف، بهاری نرمال در راه است طرح سرشماری گونه‌های نادر حیات وحش آغاز شد عوارض مصرف گُل در نوجوانان: از بی‌انگیزگی تا آسیب‌های مغزی | زنگ خطری که  جدی گرفته نمی شود گلایه مردم از نبود پزشکان متخصص سلامت در برخی از درمانگاه های مشهد| درمانگاه های خالی از متخصص! آغاز فاز صفر اجرای برنامه پزشکی خانواده در ۴ شهرستان | هدف‌گذاری پوشش یکپارچه شهر و روستا واکسیناسیون ۶۰ هزار قلاده سگ صاحبدار علیه هاری در خراسان رضوی صدور هشدار سطح زرد هواشناسی در خراسان رضوی در پی پیش‌بینی کاهش ۱۰ درجه‌ای دما (۷ آبان ۱۴۰۴) ایران در آستانه سالمندی جمعیت و چالش بزرگ نظام بیمه‌ای صدور هشدار هواشناسی سطح نارنجی در پی پیش‌بینی تشدید فعالیت سامانه بارشی در روز‌های آینده (۷ آبان ۱۴۰۴) چرا فشار خون در فصل سرد بالا می‌رود؟ ادعای معاون وزیر آموزش و پرورش: اجباری‌شدن پیش‌دبستانی، آمار تکرار پایه را کاهش می‌دهد پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (چهارشنبه، ۷ آبان ۱۴۰۴) | احتمال رگبار‌های پراکنده باران در برخی نقاط استان، از فردا معاون وزیر آموزش و پرورش خبر داد: افزایش شمار هنرستان‌های دخترانه عشایر | دوره‌های تربیت معلم همچنان ادامه دارد تکالیف وزارت علوم در حوزه حمایت از هوش مصنوعی مشخص شد نتایج متقاضیان رشته‌های بورسیه نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد (۷ آبان ۱۴۰۴) نقش والدین در استفاده صحیح فرزندان از گوشی‌های همراه چیست؟ | نشانه‌های اعتیاد به اینترنت در نوجوانان + راهکار‌ها ۸۳۰ تن انواع فرآورده خام دامی غیربهداشتی در خراسان رضوی توقیف شد (۷ آبان ۱۴۰۴) هشدار درباره تخلفات مالی در بیمارستان‌ها | پورسانت‌گیری و درآمدهای صوری در مراکز درمانی باید متوقف شود مأموریت موفق اورژانس ۱۱۵ فریمان در تسهیل زایمان مادر باردار داخل آمبولانس (۷ آبان ۱۴۰۴) چطور یک آلرژی خطرناک در کودکان را کاهش دهیم؟
سرخط خبرها

خطر سیاه چاله جمعیتی

  • کد خبر: ۱۵۱۹۱۸
  • ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۲:۵۸
خطر سیاه چاله جمعیتی
مرور آمار‌های ده ماهه گذشته سازمان ثبت احوال کشور، از تولد ۸۹۳ هزارو ۷۸۶ کودک تا انتهای دی ماه ۱۴۰۱ حکایت دارد. بر این اساس و به گواه آمار شمار تولد‌های ۱۰ ماه امسال در قیاس با پارسال ۴.۷ درصد کاهش داشته است.

«کمترین نرخ زاد و ولد در سال‌های اخیر». این عنوان کوتاه، مطلع گزارشی مفصل از موضوعی مهم است که ممکن است آینده کشور را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. مرور آمار‌های ده ماهه گذشته سازمان ثبت احوال کشور، از تولد ۸۹۳ هزارو ۷۸۶ کودک تا انتهای دی ماه ۱۴۰۱ حکایت دارد. بر این اساس و به گواه آمار شمار تولد‌های ۱۰ ماه امسال در قیاس با پارسال ۴.۷ درصد کاهش داشته است.

اینکه عامل اصلی این اتفاق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا تغییر سبک زندگی است، یک بحث، و اینکه تداوم این روند کشور را در معرض چه بحرانی قرار می‌دهد، موضوع وابسته‌ای است که باید بدان پرداخت.

موضوعی که اثرات و پیامد‌های این بحران را خطرناک‌تر می‌کند، نبود دغدغه، توجه و حتی باور به آن در گروه درخورتوجهی از مردم و حتی مسئولان است. نشان به آن نشان که بودجه حمایت از خانواده در لایحه ۱۴۰۲ کاهش ۳۷.۵ درصدی داشته که ممکن است روند نزولی را سرعت بدهد و نگرانی‌ها درباره مواجهه با سیاه چاله جمعیتی و ایران ۱۴۳۰ سالمند را بیش از پیش نمایان سازد.

ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت و تصویب و اجرای قانون جوانی جمعیت حساسیت‌ها را افزایش داده، اما توفیق آن چنانی نداشته و قادر به متوقف ساختن روند نزولی فرزندآوری کشور نبوده است. البته این حرف صحیح است که باید برای تحقق قانون به آن فرصت کافی داد، اما اجرای ۳۵ درصدی در سال اول و پیشنهاد کاهش ۵/۳۷ درصدی بودجه آن در سال دوم، خود گواهی بر مسیر نامتعارف و ناصحیح و میزان کم توفیق این قانون است.

پیری جمعیت در کمین است

غفلت جامعه شناسان، جمعیت شناسان و آینده پژوهان در دهه ۷۰، خواب، غفلت، جهل راهبردی و نبود دانش آینده پژوهی، کشور را وارد معرکه‌ای با دسیسه سازمان‌های جهانی کرد که اکنون ما را در مخاطره «سیاه چاله جمعیتی» و در صورت بی توجهی در برابر ابربحران قرار خواهد داد. متأسفانه ما آن چنان که باید به پیشگیری اعتقادی نداریم. پیری جمعیت را،  چون هنوز به چشمان خود ندیده ایم، جدی نمی‌گیریم و به آن اهمیت نمی‌دهیم، اما در زمان وقوع متوجه خواهیم شد که با چه مشکل بزرگی روبه رو شده ایم.

کارشناسان جمعیت اعتقاد دارند اگر در این سیاه چاله بیفتیم، دست کم ۱۵۰ سال طول خواهد کشید که از این بحران خارج شویم. تا چندسال پیش ۶ درصد جمعیت سالمند بودند و اکنون این عدد به ۱۰ درصد رسیده است.

وقتی جمعیت کشور سالمند می‌شود، با خود تبعات بسیاری دارد. بار تکفل افزایش می‌یابد و باید نظام بهداشت و درمان پنج برابر شود. به راستی نظام سلامت ما (به خصوص با درگیری‌هایی از جنس کرونا) با چه سرعتی باید حرکت کند که توانایی پوشش این مشکل را داشته باشد؟ البته این پیری جمعیت در اروپا هم رخ داده، ولی به دلایلی بحران برای ما جدی‌تر است و از آن در نگاه کارشناسی به ابربحران تعبیر می‌شود. در مقایسه با آن ها، چاله جمعیتی اروپا برای ما سیاه چاله خواهد بود.

زیرا پیرشدن جمعیت در اروپا طی بازه زمانی بسیار طولانی‌تر و با شیب آرام تری رخ داد و باعث شد جامعه توان انطباق خود با وضعیت جدید را داشته باشد و بتواند مشکلاتش را حل کند. (هرچند آن‌ها همچنان مشکلاتی دارند و در چاله جمعیتی قرار گرفته اند.) درحالی که این اتفاق در کشور ما در زمان بسیار کوتاه‌تر و در دوره سی ساله رخ داده است. یعنی با سرعت ده برابر بیشتر از اروپایی ها! برای همین به آن سیاه چاله جمعیتی می‌گویند.

راه برون رفت از سیاه چاله جمعیتی

دلیل دیگر این امر از منظر توسعه یافتگی است. اروپایی‌ها پس از توسعه به سمت پیری رفتند، ولی ما در حال توسعه پیر می‌شویم و این امر ممکن است برای ما مشکلات اقتصادی و چالش‌های اجتماعی ایجاد کند. تفاوت بعدی در این است که اروپایی‌ها با هم پیر شدند، درحالی که ما پیر می‌شویم، ولی کشور‌های اطرافمان جوان می‌مانند و این از لحاظ امنیتی مسئله‌ای درخورتوجه است.

برخی بسیار تلاش دارند که این موضوع را مقوله‌ای سیاسی جلوه دهند یا بی توجهی به آن را به علت مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور توجیه کنند، اما نباید فراموش کرد که این امر حیاتی اهمیتی بسیار فراتر از این موارد دارد و مقوله‌ای کلان است که در آینده کشور نقش اساسی دارد.

محدودیت‌های اقتصادی کشور امری انکارنشدنی است، اما نباید سبب شود در بحران جمعیت کشور تنهاعامل تعیین کننده تلقی شود؛ موضوعی که هرگز سیاسی و حکومتی نبوده است، بلکه مصالح و منافع امروز و آینده یک ملت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اکنون قوای سه گانه، نخبگان و مسئولان کشور و دهه هفتادی‌ها و دهه هشتادی‌ها برای جبران این غفلت تاریخی وظیفه مهمی بر عهده دارند. اگر به سیاست‌های کلی جمعیت و قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» توجه شود، می‌تواند مسیر مناسبی برای فرار از سقوط در «سیاه چاله جمعیتی» باشد.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->